Jednym ze stosunkowo często diagnozowanych schorzeń dotykających delikatną okolicę oka jest tzw. gradówka, czyli guzek zajmujący górną lub dolną powiekę. Jest to poważny problem estetyczny, ale też zdrowotny – powoduje dyskomfort, a nawet ból, może też zaburzać widzenie. Dowiedz się, ile trwa gradówka, jakiego postępowania wymaga i jak ją leczyć, jeśli dolegliwości nie ustępują!
Gradówka na powiece – jak rozpoznać gradówkę oka?
Mianem gradówki określa się niewielkie zgrubienie zlokalizowane w okolicy oka, najczęściej na powiece dolnej lub górnej. Guzek taki wypełniony jest galaretowatą, ropno-krwistą wydzieliną.
W pierwszej kolejności w okolicy oka pojawia się zaczerwienienie i lekki dyskomfort – powieka może swędzieć. Częściej jednak obserwuje się zgrubienie, które przy ograniczonej wielkości nie powoduje żadnych dolegliwości. W miarę rozwoju schorzenia guzek się powiększa, towarzyszy mu ból i pieczenie, a oko jest podrażnione. Na tym etapie gradówka bywa mylona z jęczmieniem, ale warto pamiętać, że są to dwie różne przypadłości.
Po kilku dniach nieprzyjemne objawy zwykle ustępują. Pozostaje jednak twardy guzek, który wciąż może rosnąć. Wielkość tego typu zmiany najczęściej nie przekracza jednak ok. 8 milimetrów. Niestety z uwagi na wrażliwą lokalizację, już kilkumilimetrowa zmiana może uciskać rogówkę i zasłaniać pole widzenia.
Jakie są przyczyny powstawania gradówki na powiece?
Pod powierzchnią powieki znajdują się gruczoły tarczkowe, określane również jako gruczoły Meiboma. Ich zadaniem jest wytwarzanie oleistej wydzieliny (meibum), która bierze udział w nawilżaniu oka i zapewnia szczelność zamkniętych powiek. W momencie, gdy dochodzi do zablokowania ujścia tego gruczołu, jego wydzielina nie wydostaje się na zewnątrz, a cofa w kierunku powieki i stopniowo narasta. W ten sposób gromadzi się płyn, który z czasem twardnieje. Zaburzeniu temu towarzyszy narastający stan zapalny – tak właśnie powstaje gradówka.
Przyczyną zablokowania ujść gruczołów Meiboma może być infekcja gronkowca. Jest to też częste powikłanie po nieprawidłowo leczonym jęczmieniu. Gradówki występują u osób w każdym wieku, także dzieci. Jednak szczególnie narażone są osoby chorujące na łojotokowe zapalenie skóry, trądzik różowaty i cukrzycę.
Ryzyko powstawania gradówki zwiększa się także u osób, które zbyt rzadko mrugają. Wówczas oko nadmiernie wysycha, a wydzielina gruczołów zostaje zatrzymana. Niskie nawilżenie oka dotyczy także przebywania w klimatyzowanych i ogrzewanych pomieszczeniach. Na rozwój stanu zapalnego wpływa także brak zastosowania podstawowych zasad higieny oka, tzn. przenoszenie patogenów (wirusów, bakterii) w następstwie jego częstego pocierania i dotykania oczu brudnymi rękami.
Czy gradówka jest zaraźliwa?
Gradówka jest schorzeniem, za które odpowiadają bakterie gronkowca, znane z tego, że bardzo łatwo się przenoszą infekcje na inne części oka czy ciała, a także innych ludzi. Dlatego w przypadku podejrzenia pojawienia się gradówki na oku, należy przestrzegać bezwzględnych zasad higieny i w miarę możliwości zrezygnować z współdzielenia się takimi osobistymi przedmiotami, jak ręcznik czy tusz do rzęs. Dobrą praktyką w przypadku leczenia gradówki, jak również innych schorzeń w obrębie oczu, jest stosowanie jednorazowych, miękkich ręczników papierowych, które minimalizują rozprzestrzenianie się bakterii, a także całkowita rezygnacja z makijażu oczu, który może dodatkowo rozwijać problem gradówki wewnątrz oka.
Domowe sposoby i metody leczenia gradówki oka
Jeżeli zauważymy u siebie obrzęk powieki górnej lub dolnej, który wskazywałby na to schorzenie, możemy na początku spróbować leczyć gradówkę domowymi sposobami. Należą do nich mi.in. ciepłe okłady z zielonej herbaty, rumianku lub świeżej pietruszki. Ciepło działa bardzo korzystnie na rozrzedzenie zalegającej w zgrubieniu powieki wydzieliny, a dodatkowo ułatwia jej odpływ, co zapobiega dalszemu rozwojowi zakażenia. Takie kompresy, przykładane do dolnej lub górnej powieki przy pomocy jałowych gazików, należy wykonywać regularnie, najlepiej kilka razy dziennie.
Wykonywanie ciepłych okładów warto jednocześnie łączyć z masażem powiek, który pomoże odetkać guzek na powiece i zalegającą w nim wydzielinę. Pamiętajmy jednak, by taki masaż zawsze wykonywać w kierunku szpary powiekowej – to znaczy kierując się z góry do brzegów powieki. Dzięki temu wydzielina z gradówki w oku zacznie przesuwać się w kierunku ujść gruczołów.
W trakcie domowych metod leczenia gradówki warto powstrzymać się od noszenia soczewek kontaktowych, które mogą zwiększyć podrażnienie oka w obrębie powieki, a tym samym wydłużyć leczenie. Nie należy też samodzielnie doprowadzać do pęknięcia gradówki poprzez wyciskanie czy nakłuwanie zatkanych ujść gruczołów – to może wywołać zaostrzenie stanu zapalnego, a także pozostawić po sobie nieestetyczne blizny.
Gradówka – objawy? Czy ustąpią samoistnie?
W wielu przypadkach gradówka na powiece ustępuję samoistnie po 2–8 tygodniach. Jeśli jednak guzek nie zmniejsza się przed upływem 14 dni lub towarzyszą mu dokuczliwe objawy, takie jak np. ból oka i zaburzenia widzenia, należy udać się do lekarza okulisty. Być może konieczne będzie wykonanie badanie oka w lampie szczelinowej, a także stosowanie kropli lub maści zawierających antybiotyki i substancje przeciwzapalne. Ponadto niezwykle ważna jest odpowiednia pielęgnacja oka zajętego tą zmianą.
Gradówka – jak leczyć to schorzenie jeśli nie ustępuje?
Zdarza się, że pomimo właściwej pielęgnacji oka i stosowaniu zalecanej farmakologii gradówka nie ustępuje i przeobraża się w ropień. W takich przypadkach konieczne jest specjalistyczne leczenie.
Jednym ze sposobów pozwalających na usunięcie gradówki jest zabieg chirurgiczny. Przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym. Lekarz precyzyjnie nacina ropny guzek i usuwa jego zawartość. Kolejno zmianę poddaje się dezynfekcji, a w miejscu nacięcia zakłada niewielki szew.
Możliwe jest także laserowe leczenie gradówki. W tym przypadku lekarz niszczy torebkę guzka za pomocą energii lasera. Zabieg taki zwykle trwa maksymalnie 45 minut. Przy zastosowaniu urządzenia laserowego nie ma potrzeby zakładania szwów.
Obie metody nie wymagają pobytu w szpitalu. Pacjent może od razu wrócić do domu, jednak konieczny jest kilkudniowy okres rekonwalescencji. Po zabiegu należy stosować antybiotyki i środki o działaniu przeciwzapalnym. Ważna jest także prawidłowa dezynfekcja śluzówki oka.
Jak uniknąć gradówki?
Aby uniknąć gradówki oka, musimy przede wszystkim skupić się na przestrzeganiu istotnych zasad higieny narządu wzroku.
- Jeżeli nosimy soczewki kontaktowe, pamiętajmy aby stosować je z zaleceniami producenta, a także by ich wymiana odbywała się zawsze czystymi dłońmi.
- Gradówce sprzyja również mała ilość snu, częste przebywanie w suchych, zadymionych i zakurzonych pomieszczeniach oraz długi czas spędzany na korzystaniu z urządzeń elektronicznych – jeśli więc chcemy uniknąć tego schorzenia, zadbajmy odpowiednio o przestrzeń, w której często przebywamy i pozwólmy ciału na regenerację.
- Każdego dnia pamiętajmy o dokładnym usuwaniu resztek makijażu czy zanieczyszczeń środowiskowych z okolic oczu. Używajmy jednak w tym celu tylko produktów przeznaczonych do stosowania na powiekach i oczywiście pilnujmy ich terminu ważności.
- Nie powinniśmy pożyczać innym swoich kosmetyków ani pozostałych, osobistych przyborów do higieny twarzy – w ten sposób ktoś może nieświadomie przekazać nam bakterie odpowiedzialne za rozwój gradówki.
- Oczywiście nie możemy także zapominać o właściwej higienie podczas przebywania w miejscach publicznych – zanim dotkniemy oczu po wizycie w sklepie, kinie czy restauracji, musimy najpierw dokładnie umyć ręce.
Jakie są konsekwencje nieleczonej gradówki?
Warto być świadomym, że nieleczona gradówka może mieć negatywne konsekwencje dla naszego zdrowia. Trwająca dłuższy czas infekcja oraz stan zapalny w okolicy narządu wzroku może niebezpiecznie uciskać rogówkę, co z kolei może doprowadzić do astygmatyzmu lub trwałych zaburzeń widzenia. Warto zadbać o szybkie i prawidłowe leczenie gradówki w szczególności, gdy mamy do czynienia ze skłonnościami do pojawiania się tego typu zmian – być może w naszym przypadku niezbędna okaże się pogłębiona diagnostyka objawów gradówki, które mogą mieć związek z innymi, poważniejszymi schorzeniami.
Na zabieg leczenia gradówki zapraszamy do Bieńkowscy Clinic w Bydgoszczy lub Częstochowie.