Jak zmniejszyć guzy na tarczycy? Leczenie, przyczyny i objawy guzków na tarczycy

Niezłośliwe guzki na tarczycy to jedne z najczęściej diagnozowanych schorzeń endokrynologicznych. Niekiedy nie dają wyraźnych objawów, a ich przyczyny mogą być złożone. Leczy się je farmakologicznie, operacyjnie lub za pomocą nowoczesnych, małoinwazyjnych metod laserowych. Dowiedz się więcej na ten temat i sprawdź, jak zmniejszyć guzy na tarczycy!

Choroby tarczycy a guzki na tarczycy

Tarczyca jest ważnym gruczołem wydzielania wewnętrznego (jednym z największych), zlokalizowanym w dolnej części szyi. Ten gruczoł, jak każdy inny, jest narażony na różne patologie – może być to m.in choroba Hashimoto, czyli zapalenie tarczycy, niedoczynność tarczycy w wyniku niewystarczającego stężenia hormonów produkowanych przez tarczycę, lub wręcz przeciwnie nadczynność tarczycy, którą charakteryzuje nadprodukcja tychże hormonów. Jednak najczęstszym stanem patologicznym w czynności tarczycy, z którym pacjenci zgłaszają się w trybie pilnym do endokrynologa, są właśnie guzki tarczycy lub wole guzkowe. Są to wyczuwalne dotykiem zmiany, które mogą przyjmować postać litą wypełnioną komórkami lub występować w formie torbieli wypełnionych płynem.

Częstotliwość występowania guzków zwiększa się wraz z wiekiem i jest większa u kobiet niż u mężczyzn. W krajach, w którym mamy do czynienia z optymalną podażą jodu, występowanie guzków tarczycy dotyczy ok. 6% kobiet i tylko 1% mężczyzn. Przyczyny guzów na tarczycy nie są dokładnie znane. Przypuszcza się ich związek z predyspozycjami genetycznymi. Mogą też występować u osób zmagających się z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy, takie jak np. Hashimoto czy Gravesa-Basedowa. Często są jednym z towarzyszących objawów nadczynności lub niedoczynności tarczycy. Dopatruje się też związku między zmianami w formie guzków a niedoborem jodu w diecie. Na szczęście w większości przypadków guzki tarczycy to zmiany, które nie są groźne. Jednak nie należy ich bagatelizować, ponieważ u niewielkiego odsetka chorych mogą mieć związek z rakiem tarczycy.

Jakie objawy oznaczają guzki na tarczycy?

Niewielkie guzki na tarczycy mogą występować bezobjawowo. Innym razem pacjenci mogą zauważyć następujące objawy:

• ból szyi, niekiedy promieniujący;
• zmiana głosu, chrypka;
• powiększenie objętości szyi;
• trudności w oddychaniu;
• trudności w przełykaniu pokarmów;
• uderzenia gorąca lub uczucie zimna;
• nadmierna potliwość;
• chudnięcie (pomimo prawidłowego apetytu) lub przeciwnie – wzrost masy ciała;
• drżenie rąk;
• ogólne zmęczenie, senność;
• nadmierne wypadanie włosów.

Objawy guzków tarczycy możemy podzielić na miejscowe (mające związek z wielkością guzków oraz tarczycy) oraz ogólne powiązane z zaburzeniami w produkcji hormonów tarczycy.  W większości przypadków guzki są na tyle małe, że nie wykazują wyraźnych objawów miejscowych. Rozpoznanie tej choroby tarczycy najczęściej ma miejsce podczas rutynowego badania lekarskiego, badania USG tarczycy lub scyntygrafii tarczycy. Jeśli jednak guzki ulegną powiększeniu, mogą pojawić się wspomniane problemy z przełykaniem, wynikające z ucisku na przełyk czy trudności z oddychaniem, które powoduje ucisk na tchawicę. W niektórych przypadkach może pojawić się charakterystyczna chrypka lub nawet ból w okolicy tarczycy.

Diagnostyka guzków tarczycy. Jak sprawdzić zaburzenia pracy tarczycy?

Guzki wpływają negatywnie na funkcjonowanie tarczycy, dlatego pierwszym sygnałem świadczącym o ich obecności może być uzyskanie nieprawidłowych wyników badań krwi, głównie oznaczenia TSH oraz FT4 i FT3. Obecność guzków następnie diagnozuje się podczas ultrasonografii tarczycy. Niekiedy, w celu wykluczenia zmian złośliwych, wskazana jest biopsja aspiracyjna cienkoigłowa. Jeśli zmiany mają charakter łagodny i nie są duże, czasami wdrażane jest leczenie farmakologiczne lewotyroksyną w dawkach supresyjnych.  Jednak ze względu na niską skuteczność działania oraz towarzyszące tej metodzie powikłania (ryzyko przedawkowania lewotyroksyny i wywołania symptomów nadczynności tarczycy), obecnie jest to terapia coraz rzadziej stosowana. W niektórych przypadkach, głównie przy powracających objawach nadczynności tarczycy, stosuje się leczenie jodem promieniotwórczym. Usuwanie dużych guzków oraz zmian złośliwych najczęściej odbywa się poprzez standardową operację, jednak coraz częściej wygrywają z nią znacznie mniej inwazyjne metody takie, jak leczenie laserem.

Kiedy niezbędne jest leczenie operacyjne guzków tarczycy?   

Wskazaniem do operacyjnego leczenia guzów na tarczycy są zmiany o charakterze nowotworu złośliwego. Chirurgiczne usunięcie guzków może być konieczne także przy zmianach łagodnych, które mają duże rozmiary i powodują znaczne powiększenie tarczycy, a tym samym uciskanie innych narządów np. tchawicy lub przełyku. Zakres operacji jest ustalany indywidualnie i może obejmować usunięcie części płata z guzkiem lub nawet całej tarczycy. Niestety, operacyjne leczenie guzków tarczycy wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań pooperacyjnych. Do najcięższych należą w tym przypadku porażenie lub niedowład strun głosowych, a także tymczasowa lub trwała niedoczynność przytarczyc. W związku z obawą przed ciężkimi do przewidzenia skutkami ubocznymi operacji, wielu pacjentów decyduje się na mniej inwazyjne rozwiązania, które pozwolą na bezpieczniejszy przebieg leczenia guzków tarczycy.

Małoinwazyjne metody pozwalające na zmniejszenie guzów na tarczycy

Obecnie większość łagodnych zmian tarczycowych można redukować bez konieczności przeprowadzenia operacji. W Bieńkowscy Clinic w Bydgoszczy i Częstochowie guzy na tarczycy można zmniejszyć za pomocą małoinwazyjnych technik operacyjnych – zabiegom laserowym, które wymagają jedynie niewielkiej ingerencji w ciągłość tkanek. Jest to jedna z najnowocześniejszych terapii niezłośliwych guzków, którą powszechnie stosuje się w szpitalach na zachodzie.

W trakcie laserowego leczenia guzów tkanek miękkich energia urządzeń jest emitowana wprost do obszaru zmienionego chorobowo. W tym celu konieczne jest wykonanie zaledwie minimalnego nacięcia w skórze, przez które wprowadza się włókno światłowodu. Kolejno guz jest naświetlany wiązką energii, która powoduje rozgrzanie tkanek do wartości od ok. 120 do 160 stopni Celsjusza. Prowadzi to do termoablacji guza – martwicy pod wpływem wzrostu temperatury.

Przebieg zabiegu jest kontrolowany przez lekarza za pomocą ultrasonografii (USG). Dzięki temu energia lasera oddziałuje precyzyjnie na guza, bez naruszenia okolicznych tkanek, a to znacznie zmniejsza inwazyjność zabiegu. Na zakończenie w miejscu nacięcia zakładane są szwy, które zwykle wyciąga się podczas pierwszej kontroli. W większości przypadków nieoperacyjne leczenie guzów na tarczycy nie wymaga pobytu w klinice.

Laserowe leczenie guzków – kto kwalifikuje się do zabiegu?

Metoda zmniejszania guzków laserem będzie odpowiednia dla pacjentów, u których guzki tarczycy mają charakter łagodny, a dodatkowo uciskają sąsiednie narządy, powodując trudności w przełykaniu, duszność czy deformację szyi. Jest to też często stosowane leczenie alternatywne dla pacjentów, u których tradycyjna operacja wiąże się ze zbyt dużym ryzykiem. Zabiegowi mogą zostać poddane pojedyncze lub tworzące tzw. konglomeraty guzki lite lub lito-płynowe. Warunkiem koniecznym do przeprowadzenia tego zabiegu w obrębie tarczycy jest wcześniejsze przeprowadzenie odpowiedniej diagnostyki guzków i w razie podejrzenia złośliwych zmian w tarczycy, poddanie ich biopsji i badaniu pod mikroskopem przez patologa. Jeśli guzki tarczycy są groźne (złośliwe), pacjentowi pozostaje tylko ich operacyjne usunięcie. Co prawda, doniesienia ze świata mówią o pierwszych próbach leczenia mikroraka przy pomocy metody ablacji laserowej, jednak wymagają one przeprowadzenia dalszych badań klinicznych.

Niemniej, bardzo często laser wykorzystuje się jako uzupełnienie terapii onkologicznych u tych pacjentów, którzy z różnych przyczyn nie mogą poddać się znieczuleniu ogólnemu lub po prostu samej operacji ze względów medycznych. Laseroterapia stanowi w tym przypadku także nieocenioną pomoc w usuwaniu przerzutów nowotworowych w obrębie tkanek miękkich, zlokalizowanych w trudno dostępnych miejscach.

Zalety laseroterapii w zmniejszaniu guzków tarczycy

Dzięki poddaniu guzków tarczycy działaniu lasera, pacjent może uniknąć obciążonej ryzykiem powikłań operacji chirurgicznej. Przeprowadzenie tradycyjnej operacji wiąże się z koniecznością dożywotniego przyjmowania leków hormonalnych w celu unormowania pracy tarczycy, co nie jest wymagane po leczeniu laserem. Ponadto zabiegi laserowe nie wymuszają na pacjencie pobytu w szpitalu – cała procedura trwa zazwyczaj kilkadziesiąt minut, a pacjent może wrócić do normalnej aktywności zaledwie 1-2 dni po zabiegu. Ogromną zaletą tej metody jest jej wymiar estetyczny – zabieg nie pozostawia na szyi żadnych śladów w postaci szpecących blizn, co jest nie do uniknięcia przy operacji przeprowadzonej tradycyjnymi narzędziami.

Efekty laserowego usuwania guzków tarczycy

W przeciągu kilkunastu miesięcy od przeprowadzonego zabiegu, objętość poddanego leczeniu guzka zmniejsza się nawet o połowę. Dzięki temu ustępują w większości dokuczliwe objawy w postaci ucisków innych narządów czy niekorzystna estetyka szyi. Zazwyczaj wystarczy jeden zabieg, by efekt był zadowalający dla pacjenta. Istnieje jednak możliwość jego powtórzenia po upływie kilku miesięcy.

Jakie są zalecenia po zakończeniu leczenia?

W przypadku większości guzków tarczycy, które charakteryzują się niewielkim rozmiarem i nie dają objawów raka tarczycy, wystarczy regularne monitorowanie stanu pacjenta. W przypadku guzków poddanych operacji  lub leczeniu jodem radioaktywnym, konieczne jest regularne sprawdzanie stanu zdrowia pacjenta, a przy tym przyjmowanie przez niego preparatów lewotyroksyny. Po przeprowadzonej laseroterapii w przeciągu kilkunastu miesięcy niezbędne są wizyty kontrolne co około 3-6 miesięcy z oznaczeniem hormonów tarczycy. Ponieważ w tej sytuacji nie usuwa się tarczycy w całości bądź jednego z jej płatów, nie ma potrzeby wdrażania leczenia farmakologicznego.  Choć pacjent może powrócić do swoich obowiązków domowych i zawodowych zaledwie dzień po zabiegu, zaleca się, aby unikać intensywnych ćwiczeń fizycznych jeszcze przez kilka następnych tygodni.

Jak uniknąć guzków tarczycy?

Powstanie guzków tarczycy zależy od wielu czynników m. in. od diety, prowadzonego przez nas stylu życia czy predyspozycji genetycznych. O ile w przypadku uwarunkowań genetycznych niewiele jesteśmy w stanie zrobić, by zapobiec powstawaniu zmian, o tyle w pozostałych dwóch przypadkach wiele zależy od naszych prawidłowych nawyków żywieniowych i postawy prozdrowotnej. Bardzo duże znaczenie ma w tym przypadku przyjmowanie odpowiedniej dawki jodu w diecie. Obecnie niedobór jodu jest dość rzadkim zjawiskiem ze względu na wprowadzony w Polsce w latach 90. obowiązek dodawania jodu do soli kuchennej. Nadal jednak zaleca się uzupełniać zapotrzebowanie organizmu na jod poprzez częste spożywanie produktów, które są bogatym źródłem tego pierwiastka m.in. ryb morskich. Niemniej jod w postaci preparatów doustnych powinny mimo wszystko przyjmować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Mówiąc natomiast o zdrowym stylu życia mamy na myśli głównie całkowitą rezygnację z palenia papierosów. Przeprowadzone przez specjalistów badania potwierdziły duży związek pomiędzy paleniem papierosów a tendencją do rozwoju guzków tarczycy.

Zastanawiasz się, jak można zmniejszyć guzy na tarczycy w Twoim przypadku? Szczegóły możesz poznać podczas konsultacji w Bieńkowscy Clinic w Bydgoszczy lub Częstochowie. Lekarz zapozna się z rodzajem Twoich zmian i zaproponuje najlepszą formę leczenia.